Elbirliği mülkiyet, ortak mülkiyetin bir çeşididir. Elbirliği mülkiyet kanundan kaynaklanan haller dolayısıyla oluşur. Elbirliği ile mülkiyetin en bilinen örneği miras ortaklığıdır. Murisin ölümü ile birlikte mirasçılar terekeye, elbirliği ile ortak haline gelir. Elbirliği mülkiyet paylı mülkiyetten farklı olup paydaşlık değil ortaklık söz konusu olur. Bir başka deyişle elbirliği mülkiyeti ile paylı mülkiyet arasındaki fark, elbirliği mülkiyetinde kimin ne kadar oranda hak sahibi olduğunun bilinmemesidir.

Elbirliği mülkiyeti Türk Medeni Kanun’u madde 701’de düzenleme altına alınmıştır. Buna göre;

“Kanun veya kanunda öngörülen sözleşmeler uyarınca oluşan topluluk dolayısıyla mallara birlikte malik olanların mülkiyeti, elbirliği mülkiyetidir”.

Elbirliği mülkiyetinde, gayrimenkul üzerinde herhangi bir tasarrufta bulunmak için tüm hak sahiplerinin onayının bulunması gerekir. Çünkü hak sahipleri, gayrimenkulün bir kısmı üzerinde değil tamamı üzerinde söz sahibidir.

Elbirliği Mülkiyetinin Özellikleri Nelerdir?

• Elbirliği mülkiyeti ortaklığının bir tüzel kişiliği bulunmamaktadır.
• Elbirliği mülkiyetinin söz konusu olabilmesi ancak kanunun mümkün kıldığı bir ortaklık olabilir. Bu nedenlerle kanunun kendisine ortaklık vasfı vermediği bir durumda elbirliği mülkiyeti ortaklığı söz konusu olmayacaktır.
• Elbirliği mülkiyetinde tek bir mülkiyet mevcuttur. Bunun nedeni bu ortaklıkta payların söz konusu olmamasıdır.
• Ortakların hakları ve yükümlülükleri, topluluğu doğuran kanun veya sözleşme hükümleri ile belirlenir.
• Kanunda veya sözleşmede aksine bir hüküm bulunmadıkça gerek yönetim gerek tasarruf işlemleri için ortakların oybirliğiyle karar vermeleri gerekir.
• Sözleşmeden doğan topluluk devam ettiği sürece, paylaşma yapılamaz ve bir pay üzerinde tasarrufta bulunulamaz.
• Ortaklardan her biri, topluluğa giren hakların korunmasını sağlayabilir. Bu korumadan bütün ortaklar yararlanır.

Paylı mülkiyet ise Türk Medeni Kanunu 688. Madde ile düzenlenmiştir. Buna Göre;

 ” Paylı mülkiyette birden çok kimse, maddî olarak bölünmüş olmayan bir şeyin tamamına belli paylarla maliktir. Başka türlü belirlenmedikçe, paylar eşit sayılır. Paydaşlardan her biri kendi payı bakımından malik hak ve yükümlülüklerine sahip olur. Pay devredilebilir, rehnedilebilir ve alacaklılar tarafından haczettirilebilir.”

Elbirliği Mülkiyet Paylı Mülkiyete Çevrilmesi

Elbirliği mülkiyetin paylı mülkiyete çevrilebilmesi için, tüm ortakların tapuda rızası gereklidir. Ortaklardan birinin rıza vermemesi ya da ulaşılamaması halinde mirasçılardan biri, Sulh hukuk hakiminden talepte bulunabilir. Sulh hukuk hâkimi, diğer mirasçılara çağrıda bulunur, belirleyeceği süre içinde varsa itirazlarını bildirmeye davet eder.

Sulh Hukuk Mahkemesine başvurularak izale-i şuyu yani ortaklığın giderilmesi davası açılabilir. Mahkeme kararı ile elbirliği ortaklığı durumuna son verilir. Tüm hak sahipleri ya da kendilerine vekalet eden kişilerin tapuya başvurması ile de elbirliği mülkiyeti paylı mülkiyete çevrilebilir.

Elbirliği Mülkiyette Hisse Satışı Nasıl Olur?

Elbirliği ile mülkiyette hisse satışı yapılabilmesi için, mülkiyetin paylı mülkiyete çevrilmesi gereklidir. Elbirliği mülkiyeti sonlandırılmadığı takdirde hisse satışı da olmayacaktır. Elbirliği mülkiyeti sonlandırılarak paylı mülkiyete çevrilmesi ile artık her paydaş kendi payını ortaklardan birine veya üçüncü kişiye satabilir.

Elbirliği Mülkiyetinin Sona Ermesi

Elbirliği mülkiyeti, malın devri, topluluğun dağılması veya paylı mülkiyete geçilmesiyle sona erer. Uygulamada en sık karşılaşılan elbirliği mülkiyeti miras ortaklığıdır. Miras ortaklığı ise genel olarak paylı mülkiyete geçilmesi ile sona erer.