Sigorta, risklerin gerçekleşmesi sonucu doğabilecek zararları gidermek için kullanılan mali araçtır. Sigorta sözleşmesi, sigorta yapılması için hukuken gerekli sözleşmedir. Sigorta şirketi, sigorta işlerinin yönetilmesi, işletilmesi, satışı ile ilgilenen şirkettir. Sigortacılık, bu işlerle ilgilenen meslektir.

İnsanların tüm varlık ve girişimleri risk (riziko) adı verilen belirsizliklerin tehdidi altındadır. Sigorta, risklerin gerçekleşmesi halinde doğan zararı karşılar, böylece geleceğin maddi açıdan belirli hale gelmesini sağlar. Sigorta kişi ve kurumlara güven sağlar, böylece geleceğin planlanmasını mümkün kılar, girişimciliği teşvik eder.

Sigorta, temelde, benzer riske maruz kalan kişilerin (sigortalılar) maddi güçlerini birleştirerek yardımlaşmasıdır. Sigorta şirketlerinin işlevi, bu kişilerin birbirlerini bulmasını ve gerçekleşen zararların giderilmesini organize etmektir.

Aynı riske maruz kalan kişiler bir araya gelerek gerçekleşen riskleri hep birlikte karşıladıklarında, kişi başına düşen ödeme miktarı düştüğünden büyük bir risk bile herkes için karşılanabilir hale gelebilir. Bir araya gelen kişi sayısı ne kadar fazla olursa, kişi başına düşen zarar miktarı o kadar tahmin edilebilir hale gelir.

Geleneksel sigortacılık kurumlarının yanında faizsiz (İslami) sigortacılık uygulamaları da oldukça yaygındır. 

Faizsiz Sigortacılık Kavramı Nedir? Hangi İlkelere Sahiptir?

Faizsiz (Katılım) sigorta, Katılımcıların kendileri ile diğer katılımcıların tazminat ve/veya birikim ödemelerine ilişkin taleplerinin karşılanmasını teminen oluşturulan risk fonuna katkıda bulundukları, söz konusu fonun sigortacılık faaliyeti yapmasına izin verilmiş bir sigorta şirketi tarafından katılım finans ilkelerine uygun olarak yönetildiği ve ortak risk paylaşımı ile dayanışma esaslarına dayanan sigorta türüdür. Katılım Sigortacılığı yanı sıra “Karşılıklı Garanti Vermek” anlamını taşıyan Tekâfül olarak adlandırılan bu uygulama, katılımcıların ödedikleri tutarlar (bağış) kapsamında yardımlaşma esasına dayanan karşılıklı sigorta söz konusudur.

Tekâfül, katılımcıların karşılıklı olarak katkıda bulunmak üzerine görüş birliğinde bulunduğu bir amaca uygun olarak, katılımcılara yardım gerekmesi durumunda, ortak finansal yardım ve destek sağlayan ve kardeşlik, birlik ve ortaklaşa desteğe dayalı bir düzenlemedir. Bir diğer tanıma göre, Tekâfül, temel olarak, bir grup katılımcının, daha önce belirtilen bütün kayıp veya yıkımlara karşı, kendilerini ortak bir şekilde garanti altına almalarını sağlayan bir anlaşmadır.

Katılım Sigortacılığının Genel İlkeleri aşağıda yer almaktadır.

• Yardımlaşma unsurunun/amacının bulunması,
• Katkı Primlerinin toplandığı risk fonunun poliçe sahiplerine ait olması, şirkete ait bir mülkiyetin bulunmaması,
• İhtisas sahibi bir Danışma Komitesi’nden hizmet alınması,
• Sermayedara ait varlıkların ve katılımcılardan toplanan katkı primlerinin Şirket Danışma Komitesi tarafından onay verilen yatırım araçlarında (Katılım Bankaları, Sukuk (Kira Sertifikası), BIST Katılım Endeksi, Kıymetli Metaller, Döviz ve benzeri onay alınan kıymetler) değerlendirilmesi,
• Katılım Sigortacılığı prensiplerine uygun olmayan, Danışma Komitesi tarafından uygun görülmeyen iktisadi kıymetlere, menfaatlere katılım sigortası teminatı verilmemesi.

Geleneksel Sigortacılık ve Katılım Sigortacılığı Arasındaki Farklar şu şekilde açıklanabilir;

• Katılım Sigortasında, karşılıklı dayanışma esaslıdır. Geleneksel Sigortada, ticari faktörler esastır.
• Katılım Sigortasında, katılımcılar arasında karşılıklı risk paylaşımı gerçekleşmektedir. Geleneksel Sigortada, sigorta şirketine risk transfer edilir.
• Katılım Sigortasında, faaliyet sonucunda Risk Fonu’nun kazancı yine Risk Fonu’na aittir. Geleneksel Sigortada, faaliyet sonucu kazanç şirket ve sermayedarlara aittir.
• Katılım Sigortasında, yatırımlar Katılım Finans esaslarına göre değerlendirilir. Geleneksel Sigortada, yatırımlar için kısıtlama bulunmaz.
• Katılım Sigortasında, Risk Fonu’nun sahibi katılımcılardır. Ancak katkı primleri yardımlaşma ve dayanışma amaçlı bağış niteliğindedir. Geleneksel Sigortada, şirketin sahibi sermayedarlardır.
• Katılım Sigortasında, Danışma Komitesi tarafından onaylanmayan faaliyet alanları katılım sigortacılığı kapsamına dahil edilmez, bunlar için teminat sağlanmaz. Geleneksel Sigortada, Danışma Komitesi onayı aranmaz.
• Katılım Sigortasında, faaliyetleri, mevcut yasal düzenlemelerde belirlenen esaslar yanı sıra Danışma Komitesi görüş ve denetimine tabidir. Geleneksel Sigortada, faaliyetlerin denetimi sadece mevcut yasalar kapsamında gerçekleştirilir.
• Katılım Sigortasında, faaliyetlerden kaynaklanan olası zarar, Risk Fonu’nu yöneten Sigorta Şirketi tarafından geri alınmak kaydıyla Likidite imkânı sağlanarak karşılanır. Geleneksel Sigortacılık faaliyetinden kaynaklanan olası zarar sermayedarın sorumluluğundadır.
• Katılım Sigortası faiz içermez. Geleneksel Sigorta faiz içerir.